-‘Gastrointestinal Kanserler’ ne demektir? Hangi organlarımızda görülmektedir?

Gastrointestinal kanser sindirim sistemi ile ilgili kanserlerdir. Tüm kanserlerin %20 ‘sini oluşturmaktadır.  Bunlar özafagus (yemek borusu), mide, ince barsak, kolon (kalın barsak), sigmoid, rektum ve anal bölge kanserleri ile birlikte karaciğer, safra yolları ve safra kesesi, pankreas kanserleri oluşturur.
 
-Bu kanser türlerinin başlıca sebepleri nelerdir? Daha çok kimlerde görülür?

Risk faktörleri her bölge kanserleri için farklıdır. Tek tek ele alacak olursak özafagus kanseri için risk faktörleri gastroözafagial reflü ve Barret’s özafagus ( normal özafagus epitelin mide epriteli ile yer değiştirmesi durumu), sık sık çok sıcak sıvı alımı, ileri yaş, sigara ve alkol kullanımı,obezite, yüksek tuzlu diyet önplanda sayabiliriz.
Mide kanseri hem mide iç yüzeydeki mukoza dokusundan hem de mide duvarındaki bağ dokudan kaynaklanan stromal tümör ve karsinoid tümörlerdir. Mide kanser için risk faktörleri aile anamnezi, genetik değişikler, mide ülser ve gastrite bağlı kronik inflamasyon, helicobakter pylori anamnezi, pernisiyöz anemi anamnezi, ileri yaş,sigara ve alkol kullanımı, diyette tuz alımının yüksek olması,iyi  korunmamış ve kötü hazırlanmış gıdaları (nitrozamin içerir) ilk planda söyleyebiliriz.
İnce barsak kanserleri en sık ilk kısım olan duedonum’dadır. İleri yaş, yüksek yağlı diyet, sigara içimi, Crohn’s hastalığı (sindirim sistemini tutan kronik inflamasyon ile seyreder), çöliak hastalığı (gluten enteropatisi), ailesel polip sendromları ince barsak tümörlerinin büyük kısmında altta yatan nedeni oluşturmaktadır.
Kolon kanseri için risk faktörleri ileri yaş, diyette yağ ve kırmızı et içeriğinin fazla olması (özellikle işlenmiş gıdalar salam gibi),aşırı alkol tüketimi, barsak kanseri ya da polip için aile anamnezi ,ülseratif kolit ve Crohn’s hastalığı varlığı, ailesel polip sendromu kolon kanseri oluşumunda risk faktörü olarak karşımıza çıkmaktadır.
Karaciğer kanserleri ya primer karaciğer kaynaklı ya da vücudun başka bir bölgesindeki kanserin karaciğere yayılması sonrası ortaya çıkar. Ayrıca karaciğerdeki safra yollarından ya da damarlarından kaynaklanabilir. Karaciğer kanser için risk faktörleri tip 2 diyabet, obezite, hepatit B, C, Alkol ya da yağlı karaciğer sonucu gelişen siroz, hemakromatozis(demir depolanması sonucu gelişir), alfa 1 antitripsin eksikliği gibi genetik hastalıklar, aile anamnezi, aşırı alkol kullanımı, sigara kullanımı, vinil klorid gibi kimyasal ajanlara maruziyeti sayabiliriz.
Safra kesesi ve safra yolları kanserleri için risk faktörleri safra taşları,kronik safra kesesi iltihapları, obezite,sigara içimi, hormon replasman tedavisi, ileri yaş, diyabet’i sayabiliriz.
 
 
-Türk toplumunun yeme-içme alışkanlıkları hızla değişiyor. Yeme-içme alışkanlıklarının değişmesiyle bu tür kanserler arasında doğrudan bir ilişki var mı?

Beslenme alışkanlıklarımız ile birlikte beslenme içeriği de zamanla kendi evrimini gerçekleştiriyor. Özellikle kalori içeriği yüksek besinler ve hazır gıdalar ile kontrolsüz ve sağlıksız beslenme giderek artıyor.  Bu yaklaşımın bir sonucu olan obezite zengin fakir, gelişmiş ve gelişmekte olan tüm ülkelerin problemi olarak ortada durmaktadır. Obeziteye eşlik eden fiziksel aktivite azlığı sindirim sistemi kanserlerinde çözülmesi gereken bir halk salığı sorunu olarak karşımızda durmaktadır. Bundan 1-2 dekad önce karaciğer kanseri nedenleri olarak hepatit virüslerini sayarken, günümüzde en çok obezite ve diabetin yağlı karaciğere neden olarak öne çıktığını görmekteyiz. Buradan hareketle beslenme alışkanlıklarımızın değişmesinin  (belki buna bütünüyle bakıldığında yaşam stilimizin son yıllarda farklılaşmasıyla birlikte) sindirim sistemi kanserleri ile ilişkisi olduğunu ileri sürebiliriz. Yiyecek seçimimizin meyve-sebze, sağlıklı beyaz et, balık ve deniz ürünleri, tahıllı yiyecekler, sert kabuklu yemişler gibi geleneksel mutfağımızın ağırlıklı olması bu risk faktörlerini elimine edecektir. Dengeli diyet vücut savunma sistemimizi güçlü tutacaktır.
 
-Bu kanser türlerindeki artış hızıyla ilgili bilgi verebilir misiniz?

Türkiye kanser istatistiklerine göre 2010 yılında sindirim sistem kanserleri vaka sayısı 7673 iken 2014 yılında bu rakam 15626 ulaşmış olup yaklaşık olarak iki katına ulaşmıştır. Bu rakam görülen tüm kanser vakalarının içinde önemli bir oranı oluşturmaktadır.
 
- Gastrointestinal kanserlerden korunma yolları nelerdir? Bu kanser türleriyle ilgili tedavi yöntemleriniz hakkında bilgi verebilir misiniz?

Korunma sigara kullanımından kaçınmak, sağlıklı vücut ağırlığının korunması, egzersizin arttırılması, diyette taze sebze ve meyve alımının arttırılmasına bağlı lif alımının arttırılması ve  tuz alımının azaltılması,  süt yoğurt gibi kalsiyum içeren gıdaların tüketimin arttırılması, diyette fazla yağdan kaçınılması, işlenmiş et alımının kesilmesi, hepatit enfeksiyon yakın takibi, hepatit B aşısının yapılması ön planda yapmamız gerekenler olarak karşımızda durmaktadır. Sindirim sistemi kanserleri hakkında son yıllarda sadece tıbbi onkoloji alanında değil bu tümörlerin görüntülenmesi, erken tanı konulması, cerrahisinin planlanması ve yapılması ve ışın tedavisi yaklaşımları ile birlikte tümör biyolojisi ve moleküler genetiğin tedavi karar aşamasında kullanılması sonucu bilgi patlaması yaşadığımızı ifade edebiliriz. Bireyselleştirilmiş tedavi dediğimiz kişiye özgü mutasyonların tesbiti ile daha etkin ve hedefe yönelik tedaviler ile başarı oranlarımız her geçen gün artarak devam etmektedir.